Soft Skills als basis voor ontwikkeling

Persoonlijke ontwikkeling gaat vooral over de ontwikkeling van soft skills, ofwel over die persoonlijke- en sociale vaardigheden die ons verder brengen in ons werk. Zoals een Engels spreekwoord luidt: “Hard skills get you hired, soft skills get you promoted”. Soft skills doorontwikkelen doen we dus per definitie beter in ons werk en niet pas als je van werk naar werk onderweg bent. Modellen als het in dit artikel beschreven SCF kunnen hier behulpzaam bij zijn.

Waar hard skills vooral gaan over WAT we kennen en kunnen, gaan soft skills vooral over HOE (goed) we ons werk doen (en wie we zijn in onze werkomgeving). Des te beter we doen wat we doen, des te groter is onze toegevoegde waarde en mogelijk de bijbehorende positie en inkomen. 
Goed zicht op talenten geeft voor de ervaren loopbaanprofessional wellicht zelfs een beeld WAAROM we doen wat we doen, om maar even de Golden Circle van Simon Sinek compleet te maken (zie youtube).

Soft skills Competence Framework
Er zijn wel een paar honderd soft skills te onderscheiden. Toch worden in het Soft skills Competence Framework (SCF) al die soft skills gebundeld in vier type gedragsdomeinen en, als we iets meer detail willen, in acht ‘kerncompetenties’ ofwel ‘Key soft skills’. De vier te onderscheiden gedragsdomeinen zijn: 

1. (Persoonlijk) Leiderschap. Ons vermogen om autonoom te zijn, ofwel te weten wat we willen en dat vervolgens te realiseren. 
2. Professionaliteit. Hoe ‘goed’ doen we ons werk, ofwel hoe goed hebben we onze hard- en soft skills weten te ontwikkelen?
3. Dienstbaarheid. Ook vaak als ‘servicegerichtheid’ of 'klantgerichtheid' omschreven. Dit domein gaat over hoe goed we in staat zijn ons met anderen te verbinden en er dus ook ‘voor anderen te zijn’?
4. Ondernemerschap. Hoe goed zetten we onze creativiteit en expressie (communicatie) in om verschil te maken, ofwel (voor je gevoel) zinvol bezig te zijn? Zonder het idee dat iets zin heeft ‘ondernemen’ we tenslotte niet snel iets, zeker niet uit onszelf.

Werkgeluk
Mogelijk toevallig, maar het blijkt dat bovengenoemde vier domeinen verrassend goed overeenkomen met de vier pijlers van werkgeluk uit de hierbij veel aangehaalde motivatietheorie van Deci & Ryan. Hun aanvankelijk drie, maar inmiddels blijkt dat er vier pijlers zijn: 1. Autonomie, 2. Competentie (‘goed werk’ kunnen leveren), 3. Verbinding (met anderen) en tot slot het later toegevoegde 4. Zingeving. Deze overeenkomst toont misschien wel aan hoe belangrijk de onderlinge relatie tussen goed ontwikkelde soft skills en werkgeluk is. Wellicht zinvol om die hypothese in een later stadium eens te onderzoeken. 

Om terug te komen op de ‘Key soft skills’ van het SCF. Deze zijn te omschrijven als acht impactgebieden. Dit zijn groepen persoonlijke- en sociale vaardigheden die iedereen in min of meerdere mate nodig heeft om het werk (en het leven) te kunnen managen. De acht Key soft skills, verdeeld over de vier gedragsdomeinen zijn:

Onder het gedragsdomein Leiderschap vallen:

1. Ambitie. Zonder ambitie zouden we nu nog in de wieg aan de fles liggen zuigen. Iedereen wil toch groeien? Hierdoor moet je je blijven ontwikkelen, tenminste als je relevant wilt blijven. ‘Gedrevenheid’ en ‘slagvaardigheid’ zijn bijvoorbeeld skills die tot deze groep behoren.

2. Resultaatgerichtheid. In al ons werk wordt één of andere vorm van resultaat verlangd. Waar worden we anders voor betaald? Het nut van een doel (wat we willen) is om het te realiseren. Daarin is onder meer ‘strategisch denken’ en ‘sturend vermogen’ van belang.

Onder Professionaliteit vallen:

3. Taakgerichtheid. Ook wel ‘werkethiek’ genoemd. Deze groep soft skills, met bijvoorbeeld skills als ‘accuratesse’ en 'kritisch denken’, zorgt dat we ons op werk (kunnen) focussen en daardoor ‘effectief’ kunnen zijn.

4. Organisatiegerichtheid. In hoeverre managen we ons werk (en leven) zodanig dat we met zo weinig mogelijk tijd en inspanning het beste resultaat leveren? Dit vereist bijvoorbeeld ‘structuur’ en ‘discipline’. 

Onder Dienstbaarheid vallen:

5. Samenwerking. Kun jij je iets bereiken waarvoor je niemand nodig hebt? Waarschijnlijk niet. Om iets voor elkaar te krijgen is onze vaardigheid om met anderen samen te werken van doorslaggevend belang. Skills als 'verantwoordelijkheid' en 'collegialiteit' zijn hierbij bijvoorbeeld van belang. 

6. Empathie. Ons vermogen anderen te begrijpen en ermee om te kunnen gaan, maakt ons werk niet alleen leuker, het brengt ons en de anderen verder. ‘Sociale intelligentie’ is hierbij bijvoorbeeld één van de noodzakelijk skills.

Onder Ondernemerschap vallen:

7. Oplossingsgerichtheid. Het vermogen om problemen, die altijd wel ergens opduiken, op te kunnen lossen, maken dat we succesvol kunnen zijn. Zonder skills als ‘pro-actief’ en ‘creativiteit’ wordt dit moeilijk.

8. Communicatie. Zonder het vermogen ons in woord, geschrift en lichaamstaal goed uit te kunnen drukken en andere te ‘verstaan’, is het moeilijk, zo niet onmogelijk, met anderen te interacteren. 

Het SCF is in feite een vertaling van de in 2011, in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam ontwikkelde GedragsFlexibiliteitSchaal (GFS). Dit model wordt onder meer gebruikt in leiderschap- en teamontwikkeling. 
De GFS persoonlijkheidsvragenlijst vormde in 2021 de basis voor de uitgebreide set van 64 soft skills, of anders gezegd, de 'persoonlijkheidsvaardigheden’ van het SCF. Want soft skills zijn vaardigheden die sterk aan de persoonlijkheid van een individu zijn gerelateerd. Sommigen onder ons zijn gewoon geboren leiders, anderen weer geborgen ‘zorgers’. Zo heeft iedereen een eigen set talenten.

Het is, zeker in het kader van loopbaanplanning, zinvol om jezelf en je eigen soft skills goed te kennen en te investeren in de skills waarvan je weet dat deze bij jou net wat meer aandacht vragen. Een assessment om jouw set van soft skills in beeld te krijgen, kan daarbij een goede start zijn.

Vanuit het Platform Noloc Kennisprofessionals, 

Alex Engel
Oprichter van de NOBCO, EMCC Master Coach, directeur van Coaching Nederland en mede-ontwikkelaar van het SCF-model.