Home

De kerstvakantie ligt alweer een aantal weken achter ons en velen hebben in die periode van relatieve rust gereflecteerd: op de keuzes die je hebt gemaakt of zou willen maken. Vaak worden er daarom aan het begin van het nieuwe jaar goede voornemens gemaakt. De een is nu - eind januari - nog heel goed met die voorgenomen keuzes en goede voornemens bezig. De ander al niet meer. Hoe kan dat? Kans is groot dat het ligt aan de motivatie waarmee je die keuze maakte of dat voornemen nam. Evelyne Meens beschrijft in deze blog hoe belangrijk de rol van motivatie is bij het maken én volhouden van keuzes en voornemens. En hoe je daar als coach je voordeel mee kan doen.

Wat weet jij eigenlijk over motivatie?

Ben je net weer begonnen met sporten of juist gestopt met roken?  Wil je meer tijd met familie en vrienden doorbrengen of juist meer tijd aan jezelf besteden? De kans dat je je voornemen volhoudt heeft alles te maken met de reden waarom je het voornemen genomen hebt, oftewel je motivatie. De meesten van ons kennen de termen ‘intrinsieke’ en ‘extrinsieke’ motivatie misschien wel. Twee Amerikaanse wetenschappers (Deci & Ryan) hebben een theorie ontwikkeld (de Zelf-determinatie theorie) waarin in plaats van twee, maar liefst zes (!) vormen van motivatie worden beschreven. Wil je weten welke dat zijn en hoe dat zit? Lees dan verder.

Zes vormen van motivatie

1. Motivatie vanuit interesse
Bij deze vorm van motivatie haal je jouw motivatie uit de activiteit zelf en heb je niets anders nodig. Je hebt bijvoorbeeld meer ‘me-time’ ingelast, bent aan het lezen geslagen en gaat daar helemaal in op. Of, tijdens het sporten verlies je de tijd volledig uit het oog omdat je in een ‘flow’ zit. Je hebt niets anders dan de activiteit zélf nodig om deze vol te houden en je zou het liefst niet willen stoppen. 

2. Motivatie vanuit jouw waarden
Bij deze vorm van motivatie maak je een keuze of doe je iets omdat je het belangrijk vindt. Je vindt je gezin het allerbelangrijkst en wil daarom meer tijd aan hen besteden. Of je vindt het belangrijk gezond te leven en sporten is daar een onderdeel van. Het gaat er dan niet zozeer om dat je het sporten zélf altijd even leuk vindt, maar kiest er wel voor dit vaak te doen, omdat ‘gezondheid’ een belangrijke waarde is voor jou.  

3. Motivatie vanuit een doelstelling
Deze vorm van motivatie is aanwezig wanneer je bezig bent een persoonlijk doel na te streven. Je wilt bijvoorbeeld graag een cursus doen, omdat je die nodig hebt bij het uitoefenen van jouw interessante beroep. Of je bent aan het solliciteren, omdat je heel graag die ene baan wilt hebben. Je doet die cursus of het solliciteren dan niet zozeer omdat je dat an sich zo leuk vindt - want dan zou het de eerste vorm van motivatie betreffen - maar omdat je een doel voor ogen hebt (het goed uitoefenen van je beroep of het krijgen van die leuke baan).  

4. Motivatie vanuit interne druk
Bij deze vorm van motivatie bestaat er interne druk om iets te doen of ergens voor te kiezen. Je wilt bijvoorbeeld schaamte, schuldgevoel of zelfs angst vermijden. Of je gaat iets doen, omdat je alléén op die manier trots op jezelf kan zijn. Als je bijvoorbeeld stopt het roken omdat je het gênant vindt om meerdere malen per dag als enige collega een rookpauze te nemen, is dat een voorbeeld van motivatie vanuit interne druk. Je stopt dan alleen met roken, omdat je je anders schuldig zou voelen naar anderen (omdat jij meer pauzes neemt), of omdat je je hiervoor schaamt. 

5. Motivatie vanuit externe druk
Bij deze vorm van motivatie ervaar je externe druk. Je doet of kiest voor iets om een beloning of erkenning te krijgen of om een straf of kritiek te vermijden. Dit is bijvoorbeeld zo, als je alleen maar meer tijd aan je gezin besteedt, omdat anders je man of vrouw boos op je wordt of teleurgesteld in je raakt. 

6. Gebrek aan motivatie
Als laatste kan er een gebrek aan motivatie bestaan. Je bent dan ooit ergens wel gemotiveerd aan begonnen, maar bent vergeten wat die reden ook alweer was. Je bent bijvoorbeeld iets op de automatische piloot gaan doen, zonder erbij stil te staan waarom je doet wat je doet. Zo verdwijnt jouw motivatie naar de achtergrond. 

Goede en minder goede motivaties

Misschien voel je al aan dat sommige van de hierboven genoemde motivaties ‘goede motivaties’ zijn en andere ‘minder goede motivaties’. De eerste drie motivaties vanuit interesse, waarden en/of een doelstelling zijn de ‘goede motivaties’. Deze komen namelijk voort uit het ‘zelf willen’. Je vindt iets interessant, belangrijk of relevant en daarom doe je iets of kies je voor iets. De vierde en vijfde motivatie komen vanuit interne of externe druk, dus vanuit ‘het moeten’. Je moet iets van jezelf of je moet iets van anderen. Bij de laatste vorm van motivatie is er zelfs geen motivatie meer. 

Aan de slag

Om bovenstaande motivaties van jouw coachees in kaart te brengen, kan je de oefening ‘Ontrafel je motivatie’ voorleggen of samendoen. Deze vind je als eerste oefening op deze pagina. 

Goede voornemens volhouden

Welke keuze je ook neemt en welk goed voornemen je ook hebt gemaakt, er komen altijd momenten dat het moeilijk wordt en je bevattelijker bent om het op te geven. Hardlopen is minder leuk wanneer het buiten hard regent. Meer tijd aan je gezin besteden wordt lastiger als die nieuwe baan meer tijd van je vraagt. Stoppen met roken voelt als onmogelijk wanneer je gestrest bent en dan juist dat sigaretje nodig hebt. In deze gevallen is de motivatie waarmee je het goede voornemen hebt gemaakt bepalend of je het blijft volhouden of niet. Als je iets uit het ‘zelf willen’ kiest, kun je je voorstellen dat mogelijke hobbels makkelijker te overwinnen zijn dan wanneer je vindt dat je iets van jezelf of - nog erger- van anderen moet. 
Door te kiezen vanuit de goede vormen van motivatie (dus de eerste drie vormen) overwin je niet alleen gemakkelijker hobbels op de weg, maar word je ook gelukkiger. Je maakt dan namelijk authentieke keuzes, dat wil zeggen: Keuzes die bij jou als persoon passen. Het leven dat je leeft, is dan het leven dat jij wilt leven. Wie wordt daar nou niet gelukkig van!

Heel veel motivatie toegewenst in 2021!

Met positieve groet,
Evelyne Meens 

Meer weten?

Als je meer wilt weten over keuzes en motivatie dan is het boek Een leven lang kiezen misschien iets voor jou. Het is geschreven voor alle coaches, die loopbaan- en levenskeuzes begeleiden en voor iedereen die kiezen moeilijk of interessant vindt. Er is ook een podcastaflevering opgenomen over het boek door de Loopbaancoach. Als je interesse hebt in meer oefeningen neem dan een kijkje op mijn website.