Van alle stemmen in mijn hoofd is de angsthaas misschien wel de oudste. Ik hoor heus geen echte stemmen in mijn hoofd, ik bedoel die niet-helpende gedachten die graag proberen mijn gedrag zo te sturen dat ik niks onderneem. Het zijn de gedachten van een angsthaas die me het liefst overal voor wil behoeden en de ontvangst van mijn innerlijk kompas verstoort. Als je met het idee speelt om iets te veranderen aan je werkende leven, ken jij ‘m vast ook. De vraag is: kun je ‘m ook de baas?

“Kijk je wel goed uit?”
Je innerlijke angsthaas is de stem die je bij elke stap die je overweegt te zetten, wijst op de enorme risico’s die je zult lopen. Die daarin schromelijk overdrijft, al denkt hij zelf van niet. En die te pas en te onpas argumenten aandraagt waarom het vooral beter is om niets, maar dan ook helemaal niets te veranderen. Het is een stem die zijn oorsprong veelal vindt in de vader of moeder die je naroept:

“Doe je wel voorzichtig?” 
“Kijk je wel goed uit?” 
“Pas je op dat je niet valt?” 

Anemoonvis Marlin uit de Disney-Pixarfilm ‘Finding Nemo’ is hiervan een prachtig voorbeeld. Wanneer zijn vrouw en hun honderden eitjes zijn opgevreten door een grote vis, belooft hij het ene eitje dat over is dat hij hem niks zal laten gebeuren. Later in de film, wanneer Nemo vermist is in de oceaan, levert dat een grappig gesprek op tussen Marlin en Dory (die Nemo’s naam niet kan onthouden en hem Harpo noemt, maar dat terzijde):

Marlin: I promised I'd never let anything happen to him.
Dory: Hmm. That's a funny thing to promise.
Marlin: What?
Dory: Well, you can't never let anything happen to him. Then nothing would ever happen to him. Not much fun for little Harpo.

De angsthaas verinnerlijkt
‘Zorgen dat er niets met je gebeurt’ is een logische en ook prima belofte van een vader wiens vrouw en honderden potentiële kinderen zojuist zijn opgegeten. Het zijn ook prima aanwijzingen voor de verzorging van een kind van 3 maanden. Maar niet voor een kind van 25. Of 38. Of 54. Helaas hebben we die stem zo verinnerlijkt, dat we onszelf in gedachten nog regelmatig zo toespreken. Ook in onze loopbaan. Kijk maar:

“Zou je dat wel doen, van baan veranderen? Nu weet je wat je hebt...”
“Pas je wel op met dat gesprek met je leidinggevende? Straks denkt ze dat je weg wilt...”
“Is die opleiding wel handig? Daar is vast geen werk in te vinden...”

Die angsthaas doet zijn (of haar) werk met de beste bedoelingen. Hij probeert je te beschermen. En ooit had-ie, net als de stem van Marlin, een functie in je leven. Maar nu helpt deze stem je eerder van de regen in de drup. Not much fun for little you. En fun in je werk is nu net wat je wel wilt!

Hoe vaak laat jij jezelf tegenhouden?
Je angsthaas kun je alleen de baas worden door ‘m eerst te onderzoeken. Elke keer als je onrust voelt van binnen, als je gedachten in kringetjes draaien of als een waarschuwende opmerking van een ander hard aankomt, vraag je jezelf af of je angsthaas aan het woord is en wat hij precies zegt. Het kan helpen om dat op te schrijven in een dagboek, of om in een gesprek met een coach je gedachten te ontrafelen. Dat kan pijnlijk zijn, want dan besef je ineens hoe vaak je jezelf laat tegenhouden. Maar het is ook nuttig, want dan weet je tenminste met wie je te maken hebt.

En dan? Flikker je die angsthaas dan uit het raam zoals we hier in het Brabant met carnaval met onze schoonmoeders doen? Nee, dat klinkt meer als een actie van je innerlijke puber. Wees een beetje mild voor je angsthaas. Hij doet ook maar zijn best. Bedank hem voor zijn bezorgdheid en laat hem vervolgens vriendelijk maar beslist weten dat je je niet meer door hem laat leiden. Dat klinkt ongeveer zo:

“Ik hoor dat je me probeert te waarschuwen. Dankjewel, maar dat is nu niet nodig. Ik kan het alleen. En ik doe het alleen.”

Probeer maar eens uit welke woorden bij jou passen. Woorden die een reactie zijn op wat jouw angsthaas precies zegt, werken het best. Zoals je ziet, zegt die van mij dat ik het niet alleen kan. Grote kans dat die van jou net iets anders zegt.

En vervolgens ga je je eigen weg. Dat kan een andere zijn dan je angsthaas voor ogen had. Of alsnog dezelfde. Het is aan jou!

Jamie Nederpel
Redactie Noloc
www.jamienederpel.nl